Onvoorstelbaar dom en ongelooflijk onbeschaafd
“Een onvoorstelbaar domme uitspraak.” Zo typeerde de directeur van herdenkingskamp Vught Jeroen van den Eijnde uitlatingen van Farmers Defence Force-voorman Mark van den Oever. Tijdens een bijeenkomst in het Provinciehuis in Den Bosch op 13 december had Van den Oever de positie van de boeren vergeleken met die van de Joden in de Tweede Wereldoorlog.
Door: Tineke de Lange
“Deze uitspraak getuigt van nul procent verstand, nul procent historisch besef en nul procent empathie”, volgens Van den Eijnde, en getuige het commentaar op Omroep Brabant waren veel Brabanders dat met hem eens. Maar terwijl de voorzitter van LTO Nederland zich – na enige bedenktijd – van de gewraakte uitspraken distantieerde, bleef Mark van den Oever zelf eraan vasthouden. Inderdaad: onvoorstelbaar dom.
Wat het nog bedenkelijker maakt is dat de woorden van Van den Oever geen Freudiaanse verspreking of bedenkelijke opwelling waren. Hij had ze vooraf op papier gezet en moet dus nagedacht hebben over het effect dat ze zouden kunnen sorteren. Als je aandacht van de media wilt moet je vooral shockeren. En waarmee kan dat het beter mee dan met verwijzingen naar de sjoa, de Holocaust?
Van den Oever is niet de enige die zich van dit soort retoriek bedient. Hij bevindt zich in gezelschap van – o ironie! – dierenactivisten tot voorvechters van de Palestijnse zaak en tot mensen die aandacht vragen voor slavernij en slavenhandel. Allemaal thema’s die inderdaad aandacht en actie verdienen. En als het om zaken als uitsluiting en discriminatie gaat is de sjoa het schrikbeeld van wat er kan gebeuren als we anderen niet meer als medemens zien. Maar in nogal wat gevallen vraag je je werkelijk af waarom de vergelijking met de sjoa gemaakt moet worden. Waar komt toch de onsmakelijke behoefte vandaan om de eigen zaak voor te stellen als strijd tegen dit ultieme kwaad? Afgezien van gegarandeerde media-aandacht: brengt dat oplossingen en veranderingen dichterbij? En vooral: waar blijft het respect voor de slachtoffers van de sjoa? En van hun nabestaanden?
Onvoorstelbaar dom ja. Maar vooral onbeschaafd. Je gelijk halen over de rug van miljoenen vermoorde mannen, vrouwen en kinderen die zich niet kunnen verweren. Bah.
Tineke de Lange is oudtestamentica en beleidsmedewerker voor de Katholieke Raad voor het Jodendom.
