Antisemitisme houdt Britse Labourpartij in een wurggreep
In Groot-Brittannië delen conservatieven en socialisten dezelfde zorgen. Beide partijen weten niet hoe ze met Brexit moeten omgaan én ze zijn alle twee geïnfecteerd door het virus dat racisme heet. De een worstelt in de eigen gelederen met islamofobie, de ander met antisemitisme. Vooral dat laatste dreigt intern de meeste schade aan te richten. Er gaat amper een dag voorbij of Labour en haar ultralinkse partijleider Jeremy Corbyn worden aan de schandpaal genageld…
Door: Ton Crijnen
De meest recente en vernietigende kritiek aan het adres van de Britse Labourpartij was te horen in de documentaire die Panorama, het onderzoeksprogramma van de BBC, begin juli uitzond. Daarin deden voormalige stafleden van het Labour-hoofdkwartier een onthutsend boekje open over de manier waarop het team rond partijleider Jeremy Corbyn telkens probeerde disciplinaire maatregelen te blokkeren tegen prominente partijleden die van antisemitisme waren beschuldigd.
Centraal in deze doofpotaffaire stonden Seumas Milne, hoofd communicatie van Labour, en partijsecretaris Jennie Formby. De laatste had kort daarvoor haar adhesie betuigd aan een bericht op social media waar de politieke agenda van de toen nog in functie zijnde premier Theresa May werd gelijk gesteld met die van een ‘zionistische (lees: Joodse) slavendrijver’.
Minstens even veelzeggend als de uitzending zelf was de reactie van Labour. Zonder enige vorm van bewijs beschuldigde die de BBC ervan dat de publieke omroep de kwestie had verdraaid. En ook nu geeft de top van de partij geen opening van zaken over de vraag in hoeverre Labour in de greep is van een wijdverbreide Jodenhaat.
In september 2015 werd de hard left parlementariër Corbyn door de meerderheid van de Labour-leden gekozen tot hun leider. In zijn kielzog kwam een grote groep jonge radicale socialisten, onder wie ook moslims, de partij binnen. Zij vonden onder meer dat Groot-Brittannië veel forser moest optreden tegen de annexatiepolitiek van Israël.
In hun ijver voor de Palestijnse zaak overschreden sommigen de grens die gerechtvaardigde kritiek op het beleid van de Joodse staat scheidt van antisemitisme. Het gebruik van het begrip ‘antizionisme’ was hierbij te vaak een metafoor voor Jodenhaat. Het Jodendom werd door menige nieuwkomer automatisch gelijkgesteld aan kapitalistische uitbuiting en Israëlisch imperialisme.
Corbyn, die de felle kritiek van de linkervleugel op Israël deelt, wordt er door meer gematigde Labourleden en een deel van de Britse media van beschuldigd dat hij in de loop der jaren niet resoluut genoeg is opgetreden tegen antisemitische excessen binnen de partij. Op zijn beurt verdacht hij in juli van dit jaar de Conservatieven en de pers ervan het probleem binnen Labour opzettelijk te overdrijven.
Medio 2018 maakte de Joodse Labourcoryfee Margaret Hodge haar fractie- en partijleider in het parlement openlijk uit voor ‘a fucking antisemite and racist’. De gerespecteerde voormalige Britse opperrabbijn Lord Jonathan Sacks beschuldigde hem eveneens van Jodenhaat. Of dat klopt is vraag twee. Mogelijk spreekt Corbyn de waarheid als hij zegt dat hij tegen elke vorm van antisemitisme is.
Wel heeft hij zich in het verleden diverse keren schuldig gemaakt aan uitermate ongelukkige uitspraken en gedragingen op dat punt. Dit begon al in de tijd dat hij nog gewoon lid van het Lagerhuis was.
Zo trad hij tussen 2009 en 2012 tegen betaling vijf keer op voor de Iraanse televisie die volledig in handen is van een regime dat openlijk streeft naar de vernietiging van Israël. In 2012 nodigde Corbyn de Palestijnse moslimprediker Raed Saleh in het Lagerhuis op de thee. De man had dit volgens hem verdiend. Saleh bestempelt Joden als ‘de eeuwige ziektekiemen’.
Twee jaar later legde Corbyn in Tunis een krans bij het monument voor de door de Mossad geliquideerde Palestijnse terroristen die in 1972, tijdens de Olympische Spelen in München, elf leden van het Israëlisch team vermoordden. Ook noemde hij de antisemitische terreurorganisaties Hamas (Gaza) en Hezbollah (Libanon) ‘vrienden’.
Dat er sprake is van anti-Joodse excessen binnen de partij kan zelfs Corbyn niet ontkennen. Onlangs bleek dat tussen april 2018 en januari 2019 er bij Labour 673 beschuldigingen van antisemitisme door partijleden waren binnengekomen. De Sunday Times kwam twee maanden later met een getal van 863. Ruim 100 leden waren vervolgens uit de partij gezet.
Dezelfde Britse weekendkrant had een jaar eerder al ruim 2000 voorbeelden gepubliceerd van antisemitische posts op pro-Corbyn Facebookgroepen. Inclusief verbale dreigementen aan het adres van prominente Joodse partijleden en grove ontkenningen van de Holocaust.
De Jewish Voice for Labour, een groep Joodse Corbyn-supporters, wijst er op dat het bij al die aantallen slechts gaat om een fractie van alle 500.000 partijleden. De opmerking is op zich terecht, want het gaat te ver om, zoals sommige critici doen, Labour een broeinest van antisemitisme te noemen. Dat neemt echter niet weg dat een opvallende reeks vooraanstaande leden, zoals Lagerhuislid Naz Shah en oud-burgemeester van Londen Ken Livingstone, in de loop der jaren uitspraken heeft gedaan die grensden aan antisemitisme of daar zelfs overheen gingen.
Hetzelfde gold voor Jackie Walker, vice-voorzitster van Momentum, een pressiegroep van radicale Labourleden die achter Corbyn staan. Zij stelde dat Joden een belangrijke rol hebben gespeeld in de Atlantische slavenhandel. Een bewering die elke historische onderbouwing mist. Walker werd uiteindelijk uit de partij gezet.
Begin dit jaar startte de Londense politie een onderzoek op basis van een dossier dat de Britse radiozender LBC had samengesteld over antisemitische uitlatingen door verschillende partijleden van Labour. Drie personen werden vervolgens gearresteerd op verdenking van het publiceren en verspreiden van materiaal dat rassenhaat aanwakkert.
Een en ander heeft een negatieve invloed op de 260.000 Joden in het land. Terwijl vóór 2015 een groot deel van de Joodse kiezers altijd socialistisch stemde is dit aantal sindsdien fors teruggelopen. En ook onder de Joodse partijleden van Labour neemt het onbehagen toe.
Zo motiveerde het Joodse Lagerhuislid Luciana Berger dit jaar haar vertrek uit de Labourfractie met de opmerking dat ze geen lid kon blijven van een partij die ‘ziekmakend institutioneel antisemitisch is’. Joan Ryan, een ander parlementslid dat onlangs uit de partij stapte, zei dat Labour is geïnfecteerd met ‘de gesel van anti-Joods racisme’. En een derde uitgetreden lid, Ian Austin, beschuldigde Corbyn van het creëren van een cultuur van extremisme en intolerantie.
Andere (nog?) niet uitgetreden Joodse Lagerhuisleden hebben ook laten weten dat ze door het groeiend antisemitisme zich eveneens steeds minder thuis voelen. binnen de partij. Er heerst volgens hen een ‘racistische pestcultuur’.
Drie jaar geleden ondernam Corbyn een halfslachtige poging om schoon schip te maken. Hij vroeg Shami Chakrabarti, oud-voorzitter van de onafhankelijke mensenrechtenorganisatie Liberty, om een onderzoek in te stellen naar het antisemitisme en andere vormen van racisme binnen Labour. Zij kwam tot de conclusie dat er in de partij geen sprake was van systematische Jodenhaat, maar dat er wel betreurenswaardige antisemitische incidenten hadden plaatsgevonden.
Haar rapport werd algemeen bekritiseerd als een witwasoperatie. Zo omschreef Kat Buckingham, voormalig hoofd van Labours geschillencommissie, het onderzoek als ‘slecht’ en ‘ongelooflijk teleurstellend’. Kennelijk als dank voor bewezen diensten verzocht Corbyn koningin Elisabeth Shami Chakrabarti in de adelstand te verheffen. De nieuwbakken barones nam vervolgens namens Labour zitting in het Hogerhuis.
Recentelijk is gebleken dat de richtlijnen welke Labour voor zichzelf heeft vastgesteld op basis van die van de Internationale Alliantie ter Herinnering van de Holocaust op belangrijke punten afwijken van het origineel. Zo vindt de socialistische partij dat een vergelijking tussen het huidige Israël en nazi-Duitsland niet valt onder de definitie antisemitisme.
Het onvermogen van Labour tot zelfreiniging heeft er onlangs toe geleid dat de onafhankelijke Equality and Human Rights Commission (EHRC) van het Britse parlement een formeel onderzoek is gestart naar het antisemitisme binnen de socialistische partij. De socialisten zijn hiermee, naast de rechts-extremistische en racistische BNP, de enige politieke groepering in Groot-Brittannië die zoiets moet ondergaan.
De progressieve krant The Independent schreef: ‘De EHRC beweegt zich met de snelheid van een tektonische plaat – heel langzaam dus, cr. – maar dat kan wel een politieke aardbeving veroorzaken’.
Ton Crijnen is lid van het algemeen bestuur van de Katholieke Raad voor het Jodendom.
