De eerste lezing: zondag 19 mei 2024
Zondag 19 mei 2024 | Pinksteren
Lezingen: Hand. 2,1-11; Ps. 104; 1 Kor. 12,3b-7.12-13; Joh. 20,19-23
Door: Gerard Rouwhorst
Waarom vindt het nederdalen van de heilige Geest (Handelingen 2) plaats op het joodse Wekenfeest, op de vijftigste dag na het joodse Pesach? De dag waarop in de Bijbelse periode de Israëlieten in de tempel in Jeruzalem de eerste schoven van de tarweoogst offerden, en waarop de Joden na de verwoesting van de tempel herdachten dat zij van God op de Sinaï de Tora hadden ontvangen?
Christen hebben die vraag vaak gesteld en op verschillende manieren beantwoord. In het verleden is vaak het verschil tussen beide feesten benadrukt. In het jodendom zou het om de Wet draaien en in de Kerk om de Geest! Christenen, zo werd gesteld, zijn immers vrij van de last van de Wet. Daartegenover staat de meer recente uitleg waarin christenen juist de continuïteit tussen het christelijke en het joodse feest benadrukken. Joden én christenen vieren het Wekenfeest, Pinksteren.
Voor geen van beide benaderingen kan men overtuigende argumenten ontlenen aan de eerste lezing. Er is geen sprake van polemiek tegen het onderhouden van de Tora. Evenmin gaat het er de auteur van Handelingen om dat christenen Pinksteren zouden moeten vieren, hetzij op de joodse, hetzij op een ‘christelijke’ manier…
Het meest opmerkelijk in de gebeurtenis die wordt beschreven in de eerste lezing is dat er zoveel mensen – let wel: Joden! – naar Jeruzalem zijn gekomen om het Wekenfeest te vieren. Wat ze daar precies gevierd hebben, valt niet met zekerheid te zeggen. Waar het wel om gaat is dat ze overal vandaan kwamen, uit alle hoeken en gaten van het Romeinse Rijk, en dat ze heel verschillende talen spreken, maar elkaar desondanks toch verstonden. En dat was het werk van de heilige Geest. Pinksteren als het feest van de grensoverschrijdende combinatie. Tussen joden onderling. Tussen christenen onderling. En waarom ook niet tussen joden en christenen.
Voor verdere toelichting op Handelingen 2: zie https://www.joods-christelijke-dialoog.nl/index.php/teksttoelichtingen/evangelien/9-voorpagina-brieven/44-2016-05-16 en https://www.kerknet.be/bijbeldienst-bisdom-brugge-vzw/inspiratie/b-cyclus-pinksteren#Commentaar.
Gerard Rouwhorst is emeritus-hoogleraar liturgiewetenschap aan de Tilburg School of Catholic Theology
