Docenten bezoeken Auschwitz-Birkenau
De Katholieke Raad voor het Jodendom organiseerde van 28 november t/m 2 december jl. een Study Visit naar Krakow en Auschwitz-Birkenau. Twee groepen gingen dit weekend op studie. Een groep van 30 docenten uit het voortgezet onderwijs. Maar er was ook een groep van 40 Pabo-studenten. De groepen bestudeerden vijf eeuwen jodendom in het stadsleven van Krakow en Kazimierz. En brachten een uitgebreid bezoek aan Auschwitz-Birkenau. Docent Roelof Steenbergen beschrijft z’n ervaringen.
Door: Roelof Steenbergen
Hoe vertel je over een onderwerp dat niet te begrijpen is? Hoe geef je les over een geschiedenis die niet te bevatten is? Met een groep van tientallen docenten uit heel Nederland maakten we in november een studiereis naar Auschwitz en Krakau. De reis begon met een bezoek aan het kamp Auschwitz en Auschwitz-Birkenau. We werden geraakt door de koude getallen. De honderden, de duizenden, de honderdduizenden die er niet meer mochten zijn. Maar we werden net zo geraakt door de blik op die ene. Dat ene kind dat lachend de lens in keek vanaf het strand in Scheveningen, kort voor de oorlog. Dat andere kind, dat aan de hand van zijn grote zus van zes in de langste rij stond, angstig wachtend op het grote onbeschrijflijke. We kregen zicht op de patronen achter de Shoah zonder dat we de omvang van die zwartste bladzijde uit de geschiedenis ook maar een klein beetje konden bevatten.
Verschil
Terug in het Dialoogcentrum in Oswiecim leerden we van priester Manfred Deselaers dat juist de gewone, minder zichtbare mensen het verschil konden en kunnen maken tegen het kwaad. Een enkeling kon antisemitisme niet uitbannen, kon vreemdelingenhaat niet doen verdwijnen, maar de bewaker die bewust even de andere kant op keek, de fabrieksopzichter die een deel van zijn lunch liet staan voor een hongerige arbeider… ze maakten wel degelijk verschil. We vervolgden onze reis naar Krakau. Ook hier de niet te beschrijven waanzin van het getto en genocide, maar ook het voorbeeld van die enkeling, die met een list iets kon betekenen voor een ander.
Liefde
Hoe vertel je over een onderwerp dat niet te begrijpen is? Hoe geef je les over een geschiedenis die niet te bevatten is? We zijn niet terug gekomen als experts. Ons mensbeeld werd er misschien ook niet rooskleuriger op. En toch, wat we wel leerden namen we mee naar huis. De een sprak zijn schoolleiders aan, een ander benaderde zijn collega’s, weer een ander ging plannen voor reizen met leerlingen smeden en een vierde deed het in zijn enthousiasme allemaal tegelijk. Een enkele docent kan antisemitisme niet uitbannen, kan vreemdelingenhaat niet doen verdwijnen. De les die we niet willen vergeten is dat liefde het enige antwoord is op haat. Een leraar die dat uitdraagt maakt wel degelijk verschil. Ik beveel de studiereis Auschwitz en Krakau van de Katholieke Raad voor het Jodendom van harte aan.
Voor meer informatie over de studentenreis naar Auschwitz van 14-17 maart 2025: klik hier.
Bron: Foto’s: KRJ
