Hoe het ook kan (1): Nes Ammim
In een wereld vol spanning en verdeeldheid zijn dialoog- en vredesgroepen van onschatbare waarde. Zeker in Israël en de Palestijnse gebieden. Zij creëren vaak ruimte voor ontmoeting, begrip en wederzijds respect. Door gesprek en samenwerking bouwen zij bruggen tussen gemeenschappen, verminderen zij polarisatie en versterken zij samenleven. Nes Ammim is een goed voorbeeld van hoe het óók kan in Israël. Een gesprek met Sicco Ritsema, general manager van Nes Ammim.
Door: Greco Idema
Is Nes Ammim een vredesbeweging?
“Nes Ammim is een christelijke gemeenschap in West-Galilea in het noorden van Israël. Het dorp is in de jaren ’60 gesticht door Nederlandse en Zwitserse christenen met steun van een Israëlische jood. Later sloten Duitse en Amerikaanse christenen zich hierbij aan. Het doel van Nes Ammim was om na de Holocaust de relatie tussen christenen en het Joodse volk te herstellen.
Nes Ammim heeft zich ontwikkeld tot een multi-etnisch en multireligieus dorp. Binnen dit dorp (dat sinds 10 jaar circa 100 Israëlische gezinnen, merendeels joods en een aantal niet-joodse gezinnen, huisvest) bevindt zich een kleine, oecumenische, internationale gemeenschap van vrijwilligers. Zij wonen te midden van Israëli’s met diverse achtergronden en zijn toegewijd aan gastvrijheid, leren en dialoog. Ze krijgen een uitgebreid studieprogramma aangeboden over Israël, vanuit verschillende perspectieven. De vrijwilligers zorgen samen met de vaste medewerkers voor het runnen van het hotel: een bron van inkomsten en een ‘neutrale’ plaats waar dialoogorganisaties en vredestichters welkom zijn. Ook dragen de vrijwilligers bij aan het onderhoud van het dorp, de gebouwen en de tuin. Naast werken, is er veel ruimte om te leren. Dat vindt merendeels plaats binnen het diverse studieprogramma, in solidariteit met de brede waaier aan mensen in de regio en het land: joodse Israëli’s, Palestijnse Israëli’s (moslims en christenen), druzen en anderen.”
In hoeverre is de oorspronkelijke doelstelling van Nes Ammim veranderd in al die jaren?
“Het doel van Nes Ammim was oorspronkelijk te helpen het land te bewerken en bij te dragen aan de opbouw van Israël. Na de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog was dit een poging de relatie tussen joden en christenen te verbeteren door praktisch samen te werken.
Jaar na jaar ontwikkelde het dorp Nes Ammim zich tot een plek waar mensen van verschillende etnische, sociaal-culturele en religieuze achtergronden wonen, welkom zijn en als gelijken worden gerespecteerd. Solidariteit vormde de basis en Nes Ammim is nu gewijd aan leren, dialoog en gastvrijheid. In 2002 werd hiervoor het Centre of Learning and Dialogue (CLD) opgericht. Van daaruit wordt het studieprogramma voor de vrijwilligers georganiseerd. Ook ondersteunt de CLD lokale dialoogorganisaties en -initiatieven en initiëren en organiseren we diverse dialoogactiviteiten voor joodse en Palestijnse Israeli’s.”
Hoe gaat het nu met Nes Ammim? Kunnen jullie nog wel (dialoog)activiteiten organiseren?
“Na 7 oktober 2023 is er veel veranderd op het gebied van dialoog. In bepaalde periodes kon er niks georganiseerd worden, maar inmiddels vinden er weer allerlei activiteiten plaats, zoals Hebreeuwse lessen op twee Arabische basisscholen, Arabische cursus voor volwassen Israëli’s, een vrouwenevenement en workshops voor facilitatoren. We beginnen in oktober met een programma voor middelbare scholieren. Wat we nu anders doen dan voor 7 oktober, is dat het programma het gehele schooljaar zal duren voor deelnemers die er zelf voor kiezen, in een kleinere groep. Er zal meer aandacht zijn voor de voorbereiding in de uni-nationale groepen, dus de Joods-Israëlische leerlingen onderling en de Palestijns-Israëlische leerlingen onderling. Angst, wantrouwen en onwetendheid zijn veel groter dan eerder, dus de emoties laaien sneller en hoger op.”
Hebben jullie contact met andere vredes- en dialooginitiatieven in Israël?
“De eigen activiteiten zijn vooral bedoeld voor inwoners in het noorden van Israël, vooral jongeren en vrouwen. De mogelijkheid om van de faciliteiten in Nes Ammim gebruik te maken, eventueel met subsidie, geldt voor dialoogorganisaties binnen heel Israël. Contacten met de Palestijnse Westelijke Jordaanoever zijn er ook. Voor hen is het echter moeilijk om Israël binnen te komen. Organisaties die in Nes Ammim komen om hun eigen activiteiten te houden zijn heel divers, van Together Beyond Words (trauma healing), Mishkat Playback Theater en het Jerusalem Youth Chorus (Israëlisch-Palestijns koor), tot Listening Circles, Ajeec-NISPED (Arabisch-joodse organisatie voor sociale verandering) en NAIMA vrouwen groep. Ook bieden we Palestijns-Israëlische kerkgemeenschappen de mogelijkheid om tegen een zeer gereduceerd tarief onze faciliteiten te gebruiken voor gemeenteopbouwwerk.”
Wat is jouw achtergrond en waarom ben je (weer) tijdelijk werkzaam voor Nes Ammim?
“Ik kom uit de financiële sector en ben sinds twaalf jaar werkzaam in het domein van christelijke NGO’s. Meestal in het buitenland. De laatste vier jaren als interimmer.”
Wat zijn de grootste uitdagingen voor de komende jaren?
“De grootste uitdaging is natuurlijk sterk afhankelijk van de situatie in Israël zelf. En van de visie op Israël. Voor COVID was hier een groep van zo’n 30 vrijwilligers die het dorp in al zijn facetten onderhield. De uitdaging is om weer met zo’n groep Nes Ammim en haar doelen te ondersteunen. Om eerlijk te zijn is het nu lastig omdat we maar met een klein groepje zijn.”
Jullie hebben veel vacatures. Vertel: waar is vooral behoefte aan?
“Heel specifiek zijn we op zoek naar zogenaamde longtermers op management-posities: village manager, study leader en pastor. Een combinatie is zeker mogelijk. Daarnaast zijn we op zoek naar vakmensen: tegelzetter, timmerman, loodgieter, electriciën, enzovoort. En last but not least: hands on vrijwilligers voor het drop, het hotel, de keuken, de dishwash en go zo maar door.
In ruil voor 35 uur werken krijgen ze kost en inwoning en een prachtig studieprogramma. In dit programma worden vele facetten van het land Israël toegelicht: religie, cultuur, natuur. Dat kan een avondje zijn maar er zijn ook meerdaagse trips naar de Negev, Jeruzalem, enzovoort.”
Wat zou je willen zeggen tegen mensen die twijfelen over wel/niet meehelpen in Israël?
“Neem contact met ons op dan beantwoorden we je vragen. Momenteel gaat het onder andere over veiligheid: in het noorden, waar Nes Ammim ligt, is dat momenteel oké. En juist om werkzaam te zijn in Nes Ammim kun je indirect een bijdrage leveren aan het dialoogwerk. Gewoon door er te zijn.”
Kunnen mensen jullie ook op andere manieren helpen?
“Zeker, onder andere is financiële steun altijd welkom. Kijk op de website van Nes Ammim. En ook in Nederland zijn er mensen nodig in (ondersteunende) bestuursfuncties.”
Wat is jouw droom als het gaat om de toekomst van Nes Ammim?
“Om kort te zijn: gekoppeld aan vrede in Israël is mijn droom een florerend dorp op alle niveaus: een grote groep vrijwilligers en vele dialooggroepen die allemaal hun bijdrage leveren aan het vreedzaam samenleven!”
Greco Idema is eindredacteur van de website van de KRJ
