Joods Museum toont Sol LeWitt
Van 30 oktober 2023 tot en met 31 maart 2024 toont het Joods Museum in Amsterdam de tentoonstelling Sol LeWitt. Deze Amerikaans-Joodse kunstenaar (1928 – 2007) geldt als een van de grondleggers van de conceptuele kunst.
Niet voor niets belandde hij in de jaren 60 in Nederland, toen Amsterdam zich ontwikkelde tot internationaal centrum voor conceptuele kunst. Het Joods Museum besteedt aandacht aan LeWitts band met Nederland en zijn Joodse achtergrond. Te zien zijn onder andere vier wall drawings (muurtekeningen) samen met werken op papier, structures (ruimtelijke objecten) en archiefmateriaal afkomstig uit Nederlandse museale en privécollecties. Voor het Joods Museum is het een van de grootste tentoonstellingen tot nu toe.
Carrière in Nederland
In de tentoonstelling wordt de band van LeWitt met Nederland uitgelicht. Nederlandse musea, galeries, verzamelaars en kunstenaars speelden vanaf het begin een belangrijke rol in de ontwikkeling van zijn carrière. Zo werd zijn eerste solotentoonstelling in Europa in 1970 georganiseerd door het Haags Gemeente Museum, nu Kunst Museum Den Haag. In die periode werkte de kunstenaar ook samen met de beroemde internationale galerie Art & Project in Amsterdam. Veel van LeWitts vrienden zijn bekende namen uit de Nederlandse kunstscène in de jaren 70, zoals conceptueel kunstenaar Jan Dibbets, curator Enno Develing en ontwerper Martin Visser. Ook is zijn werk op diverse locaties in Nederland in de openbare ruimte te zien.
Joodse achtergrond
De tentoonstelling richt zich ook op de Joodse achtergrond van LeWitt. Als zoon van Joodse immigranten uit Rusland leidde hij een seculier leven. Tegelijkertijd identificeerde hij zich met zijn Joodse erfenis. Zijn vrouw Carol beschrijft LeWitt als ‘een zeer belijdende niet-gelovige’, die in de jaren 80 lid werd van een Joodse gemeente en bevriend was met de rabbijn. LeWitt heeft in zijn leven één publiek gebouw gerealiseerd; de synagoge in Chester, Connecticut. Zijn relatie met zijn Joodse afkomst en zijn interesse voor architectuur komen samen in dit gebouw. De tentoonstelling gaat ook in op vier andere Joodse projecten van LeWitt. De muurtekening Consequence (1993) in het US Holocaust Memorial Museum, het sculptuur Black Form (Dedicated to the Missing Jews) (1987) in Hamburg, de installatie Lost Voices (2005) in de Stommeln synagoge in Pulheim en zijn bijdrage aan de 2002 editie van de Arte in Memoria Biënnale in Ostia Antica (een sculptuur in de opgravingen van de oudste Europese synagoge).
Recepten voor metershoge muurtekeningen
In 1967 schreef LeWitt zijn essay Paragraphs on Conceptual Art waarin hij stelt dat het idee voor een kunstwerk net zo belangrijk is als het werk zelf. Hij muntte daarmee de term ‘Conceptual Art’ (conceptuele kunst). Vanuit dit principe ontwierp hij muurtekeningen waarvoor hij de instructies uitschreef, als een recept, die hij door anderen liet uitvoeren. Deze muurtekeningen worden nog altijd wereldwijd gemaakt onder toezicht van een klein aantal professionele experts. Met behulp van assistenten voeren zij, onder strikte voorwaarden, het werk van LeWitt uit. Iedere muurtekening is uniek en in principe tijdelijk. Ook in het Joods Museum worden onder toezicht van twee experts vier muurtekeninge uitgevoerd. Vanaf half september werken studenten van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht vier weken aan deze tekeningen.
Over Sol LeWitt
Sol LeWitt werd geboren in 1928 in Hartfort, Connecticut als zoon van Russisch-Joodse immigranten. Zijn moeder stimuleerde hem al vroeg om tekenlessen te volgen. In de jaren 40 studeerde hij beeldende kunst aan de universiteit van Syracuse. Begin jaren 50 vertrok hij naar New York. Daar werkte hij als grafisch ontwerper voor het bureau van architect I.M. Pei, onder andere bekend van de glazen piramide bij het Louvre. Hier leerde LeWitt driedimensionaal werken en begon zijn fascinatie voor ruimtelijke structuren. In diezelfde periode werkte LeWitt als nachtwaker bij het Museum of Modern Art (MoMA), waar hij collega-kunstenaars ontmoette als Dan Flavin en Robert Mangold. Zij maakten net als LeWitt werk dat haaks stond op het abstract expressionisme van de kunstenaarsgeneratie boven hen. In de jaren 60 kreeg deze nieuwe kunststroming een naam: minimal art. In diezelfde periode ontstond conceptuele kunst. Sol LeWitt wordt gezien als een grondlegger van beide stromingen.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt een Nederlandstalige publicatie (84 pagina’s).
Auteurs: Barbara Cuglietta, directeur Joods Museum van België en curator van de tentoonstelling Sol LeWitt. Wall Drawings, Works on Paper, Structures (1968 – 2002), Jip Hinten, curator tentoonstelling Eerst komt de liefde voor de kunst. Art & Project in het Kröller-Müller Museum en Benno Tempel, Directeur Kunstmuseum Den Haag.
Kosten: €9,95
Over het Joods Museum
Het Joods Museum bestaat uit vier monumentale synagogen. Het museum toont hoe het was en ís om Joods te zijn in Nederland. Van moderne kunst tot eeuwenoude geschiedenis: schilderijen, ceremoniële voorwerpen, films en 3D-presentaties geven een eigentijds en volwaardig beeld van de Joodse religie en cultuur in Nederland door de eeuwen heen. Het Joods Museum vormt samen met de Portugese Synagoge, De Hollandsche Schouwburg en het Nationaal Holocaustmuseum het Joods Cultureel Kwartier. Vier eeuwen Joodse cultuur in vier locaties op een vierkante kilometer in het hart van Amsterdam.
Bron: Joodsmuseum.nl | Foto: Sol LeWitt. Wall Drawings. Works on Paper. Structures (1968 – 2002) Exhibition view at the Jewish Museum of Belgium. Foto gemaakt door: Saskia Vanderstichele
