Recensie van ‘De Joodse Apostelen en de eerste Christenen’
Het recent verschenen De Joodse Apostelen en de eerste Christenen. Het onderscheid tussen Jood en niet-Jood van Jos Westerbeke gaat over de verhouding tussen joden en christenen vanuit christelijk protestants/reformatorisch perspectief. Het eerste deel gaat over De scheiding van Jood en Christen, het tweede over De Joodse Apostelen. Daarna volgen vijf excursen over De Torah, Historisch en profetisch perspectief, De Gouden regel van Hillel, New Perspective on Paul en De Noachitische geboden. Het boek besluit met een Bibliografie en Afbeeldingen verantwoording.
Door: Cor Sinnema
Het boek begint met enkele aanbevelingen, een voorwoord, een terminologie en een verantwoording. Daaruit blijkt dat dit boek bedoeld is voor gebruik in christelijke reformatorische kring. Er is volgens de auteur maar één geloof: het geloof in Jezus Messias. De aanhangers van dit ene geloof hebben zich na Jezus’ dood georganiseerd in de ‘gemeente van gelovigen’. Het grote schisma na de val van de tempel in het jaar 70 betreft niet de scheiding tussen joden en christenen, maar een scheiding binnen deze ene gemeente: een scheiding tussen Joodse en niet-Joodse gelovigen. Het gevolg is dat Joodse ‘Messiasbelijdende’ joden noch bij joden noch bij christenen aansluiting vinden. Westerbeke ziet een belangrijke rol voor de Messiasbelijdende joodse beweging tussen het christendom en het jodendom en hoopt dat ze weer bij elkaar komen.
Voor buitenstaanders is het boek lastig te lezen en te begrijpen, omdat Westerbeke een heel andere invulling geeft aan enkele gangbare woorden en begrippen. Van Dale omschrijft een gelovige als “belijder van een geloof”. Maar Westerbeke verstaat onder gelovigen uitsluitend mensen die geloven dat Jezus de Messias is. Hiermee worden alle andersgelovigen tot de niet-gelovigen gerekend, ook joden, die niet in Jezus geloven. In totaal bestaan er drie groepen: ongelovigen en twee soorten gelovigen: Joodse en niet-Joodse. De ‘niet-Joodse gelovigen’ hebben in de loop van de tijd binnen de kerk de meerderheid gekregen, waarmee de joodse gelovigen volledig zijn verdwenen.
Het is zoals Bart Wallet in zijn aanbevelingen opmerkt: “Voor wie gewend is de evangelieschrijvers en apostelen te zien als de eerste christenen, zal Westerbeke’s studie veel nieuws bevatten.” De eerste gemeente in Jeruzalem noemt hij een joodse aangelegenheid. Westerbeke wil pas van christenen spreken na de val van de tempel (jaar 70). De kerk begon niet op de Eerste Pinksterdag, want de Heilige Geest werd zeven jaar later uitgestort over Cornelius, de eerste niet-Jood. Daar ligt de basis voor een christelijke gemeente. De joodse beweging rond de Messias hield op met de dood van de apostelen en ging over naar een niet-joodse beweging met een meer Hellenistisch/Grieks karakter. Aan het joodse centrum van het ‘christendom’ kwam een einde. Rome kwam ervoor in de plaats.
Deze stellingname van Westerbeke is verwarrend en begint al bij de titel. Onder ‘De joodse apostelen’ worden niet ‘de eerste christenen’ gerekend. De naam ‘christen’ werd pas later gebruikt voor de volgelingen van Jezus. Vier apostelen worden nader uitgewerkt. Andere apostelen komen niet ter sprake. Van de vier genoemden (Paulus, Petrus, Jakobus en Johannes) blijft het overigens de vraag of Paulus, die zichzelf tot apostel benoemde, en de evangelist Johannes tot ‘de’ apostelen gerekend kunnen worden. Professor Siebesma stelt de lezer gerust met zijn opmerking: “U hoeft het niet in alles met de auteur eens te zijn om toch waardevolle inzichten op te doen.”
Boekgegevens
De Joodse Apostelen en de eerste Christenen. Het onderscheid tussen Jood en niet-Jood, Jos Westerbeke, ISBN 978-94-6431-573-8, € 21,99.
Cor Sinnema is permanent diaken in het bisdom Den Bosch en was tot juni 2021 bestuurslid van de KRJ
